Βοηθήστε την ανάπτυξη του ιστότοπου, μοιράζοντας το άρθρο με φίλους!
Το φαινόμενο των άκρων προκαλείται από την απώλεια και τον κατακερματισμό των οικοτόπων και, ως εκ τούτου, είναι ένας από τους πολλούς παράγοντες που αυξάνουν την ευπάθεια στην εξαφάνιση των ειδών χλωρίδας και πανίδας. Αν μιλάμε για ιστορία, η έννοια του φαινομένου των άκρων άρχισε να έχει μεγαλύτερη συνάφεια καθώς έγινε κατανοητή η επίδραση που έχει η αποψίλωση των δασών στη βιοποικιλότητα. Ωστόσο, επί του παρόντος, ο όρος φαινόμενο ακμής λαμβάνεται επίσης υπόψη στο σχεδιασμό των προστατευόμενων περιοχών, καθώς οι πιο αποτελεσματικές προστατευόμενες περιοχές είναι αυτές με τη χαμηλότερη σχέση μεταξύ της άκρης και της επιφάνειάς της.
Αναφερόμενοι σε αυτό το θέμα, σε αυτήν την ανάρτηση του Οικολόγου Verde θα αναπτύξουμε την εξήγηση για τι είναι το εφέ ακμής. Θα αναφέρουμε επίσης πώς σχετίζεται με τον κατακερματισμό των οικοτόπων και τι συνέπειες έχει το εφέ ακμής, ώστε να ξεκαθαρίσετε όλες τις αμφιβολίες σας για το θέμα.
Τι είναι το εφέ ακμής
Το φαινόμενο ακμής αναφέρεται στις τροποποιήσεις στις βιοτικές και φυσικές διεργασίες ενός οικοσυστήματος που προκύπτουν ως αποτέλεσμα μιας απότομης μετάβασης σε μια περιοχή που προηγουμένως ήταν ομοιογενής. Με άλλα λόγια, είναι το αποτέλεσμα που παράγεται από τη διακοπή της συνέχειας των οικοτόπων που ήταν γειτονικά. Οι πιο συχνές αιτίες της εν λόγω διακοπής σχετίζονται κυρίως με ανθρώπινες δραστηριότητες, όπως:
- Κατασκευή διαδρομών και δρόμων.
- Αστικοποίηση.
- Δασικές πυρκαγιές, οι οποίες μπορεί να είναι φυσικές ή σκόπιμες.
Το μέγεθος του εφέ ακμής θα εξαρτηθεί από το πόσο μεγάλη είναι η αντίθεση μεταξύ των δύο νέων περιοχών που ήταν προηγουμένως συνεχείς. Ακολουθούν μερικά παραδείγματα αυτού του αποτελέσματος:
Εφέ άκρων στο τροπικό δάσος του Αμαζονίου
Ένα παράδειγμα φαινομένου άκρης είναι αυτό που παράγεται από την έντονη αποψίλωση των δασών στο τροπικό δάσος του Αμαζονίου. Εδώ δεν υπάρχει περιοχή μετάβασης, αλλά μάλλον η ζούγκλα κορυφώνεται με απότομες άκρες που έρχονται σε αντίθεση με μια εντελώς ισοπεδωμένη περιοχή. Ακριβώς η αντίθεση είναι τόσο μεγάλη που καταλήγει να προκαλεί τροποποιήσεις στο μικροκλίμα της ζούγκλας.
Εφέ άκρων στο αυστραλιανό τροπικό δάσος
Το φαινόμενο των άκρων στα δάση τείνει να έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο. Υπό αυτή την έννοια, το αυστραλιανό τροπικό δάσος έχει κατακερματιστεί και, παρόλο που τα φαινόμενα είναι πιο αισθητά σε απόσταση 200 μέτρων από την άκρη, έχουν σημειωθεί τροποποιήσεις σε απόσταση μεγαλύτερη των 500 μέτρων από την άκρη. Αυτό οφείλεται στο ότι η επίδραση του ανέμου στο δάσος αυξήθηκε και είχε ως αποτέλεσμα μεγαλύτερη ξηρότητα του εδάφους, λιγότερη υγρασία στον αέρα και μεγαλύτερη απώλεια νερού από την επιφάνεια των φύλλων. Αναμφίβολα, αυτές οι αλλαγές στο μικροκλίμα έχουν σοβαρές επιπτώσεις στα φυτικά είδη του δάσους.
Επίδραση άκρων και κατακερματισμός οικοτόπων
Ο κατακερματισμός των οικοτόπων είναι μια διαδικασία με την οποία μια συνεχής έκταση οικοτόπων μειώνεται και χωρίζεται σε θραύσματα. Ως αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας, που προκαλεί την υποβάθμιση του οικοσυστήματος, τα θραύσματα απομονώνονται μεταξύ τους, χωρίζονται από ένα εντελώς τροποποιημένο τοπίο. Αυτή η απομόνωση μεταξύ θραυσμάτων προκαλεί το λεγόμενο φαινόμενο φραγμού που έχει ισχυρές συνέπειες στη βιοποικιλότητα. Σε ένα συνεχές περιβάλλον, η διασπορά σπόρων και σπορίων και η κίνηση των ζώων λαμβάνει χώρα ενεργά σε όλο το τοπίο. Σε ένα κατακερματισμένο περιβάλλον δημιουργούνται φραγμοί που εμποδίζουν τις διαδικασίες διασποράς και αποικισμού πληθυσμών, καθώς και την αναζήτηση τροφής ατόμων.
Πώς συνδέεται λοιπόν το φαινόμενο των άκρων με τον κατακερματισμό των οικοτόπων; Λοιπόν, και οι δύο πτυχές συνδέονται στενά από τότε το φαινόμενο των άκρων είναι συνέπεια του κατακερματισμού των οικοτόπων Και καθώς αυξάνεται ο κατακερματισμός των οικοσυστημάτων, η αναλογία της άκρης προς την επιφάνεια των εναπομεινάντων ή εναπομεινάντων θραυσμάτων ή οικοτόπων αυξάνεται και, εν κατακλείδι, αυξάνεται το φαινόμενο της άκρης.
Συνέπειες του εφέ ακμής
Στην ανάπτυξη αυτής της ανάρτησης έχουμε ήδη αναφέρει ότι οι συνέπειες του φαινομένου των άκρων συνδέονται με τροποποιήσεις στις βιοτικές και φυσικές διεργασίες ενός οικοσυστήματος.
- Οι αλλαγές στις φυσικές διεργασίες ενός οικοσυστήματος που προκαλούνται από το φαινόμενο των άκρων αντανακλώνται σε αλλαγές στο μικροπεριβάλλον, το οποίο περιλαμβάνει αύξηση της συχνότητας εμφάνισης ηλιακών ακτίνων, ανέμου και βροχής. Με λίγα λόγια, τηρούνται αλλαγές στο μικροκλίμα, συγκεκριμένα σε κλιματικούς παράγοντες, όπως υγρασία, άνεμος και θερμοκρασία.
- Παρατηρούνται επίσης αλλαγές στα θρεπτικά συστατικά του εδάφους και αυξημένη συχνότητα πυρκαγιάς.
- Το φαινόμενο ακμής προκαλεί επίσης τροποποιήσεις στις βιοτικές διεργασίες που σχετίζονται με το σύνθεση ειδών και αλληλεπίδραση μεταξύ τους, ειδικά στα αντίστοιχα μοτίβα ανταγωνισμού και αρπακτικών. Αυτό εξηγείται από το γεγονός ότι το φαινόμενο της άκρης μπορεί να γίνει παγίδα θανάτου για ορισμένα είδη, επειδή τα δείγματα που βρίσκονται κοντά στην άκρη είναι περισσότερο εκτεθειμένα σε αρπακτικά ή λαθροκυνηγούς σε σύγκριση με το εάν βρίσκονταν σε μια περιοχή μακριά από την άκρη.
- Ομοίως, αναφέρθηκαν οι τροποποιήσεις στο μικροπεριβάλλον ευνοούν τον αποικισμό εξωτικών ειδών, που ανταγωνίζονται για πόρους με αυτοφυή είδη και συχνά καταλήγουν να τα εκτοπίζουν.
Τώρα που ξέρετε καλύτερα το φαινόμενο των άκρων, μπορεί να σας ενδιαφέρει να γνωρίσετε τους οικολογικούς διαδρόμους: ποιοι είναι, τύποι και σημασία διαβάζοντας αυτήν την άλλη ανάρτηση. Σας ενθαρρύνουμε επίσης να γνωρίσετε καλύτερα τους οικοτόπους και τα οικοσυστήματα διαβάζοντας αυτά τα άλλα άρθρα σχετικά με τους τύπους οικοτόπων και τον τρόπο λειτουργίας ενός οικοσυστήματος.
Αν θέλετε να διαβάσετε περισσότερα άρθρα παρόμοια με Edge effect: τι είναι και συνέπειες, συνιστούμε να εισαγάγετε την κατηγορία μας Άλλο περιβάλλον.
Βιβλιογραφία- Primack, R., Rozzi, R., Feinsinger, Ρ., Dirzo, R., & Massardo, F. (1998). Βασικές αρχές βιολογικής διατήρησης. προοπτικές της Λατινικής Αμερικής.
- Santos, T., & Tellería, J. L. (2006). Απώλεια και κατακερματισμός του οικοτόπου: επίδραση στη διατήρηση των ειδών. Οικοσυστήματα, 15 (2).
