Βοηθήστε την ανάπτυξη του ιστότοπου, μοιράζοντας το άρθρο με φίλους!
οι μέλισσες (Apis melifera) είναι ένα είδος εντόμων διαδεδομένο σε όλο τον κόσμο και με μεγάλη οικονομική σημασία. Χάρη στις μέλισσες μπορούμε να αποκτήσουμε προϊόντα όπως μέλι, γύρη, βασιλικό πολτό, πρόπολη και κερί, σε αυτό το άρθρο μπορείτε να δείτε τη σημασία των μελισσών. Επιπλέον, έχουν πολύ σημαντικό ρόλο στη γεωργική και χλωριδική παραγωγή χάρη στην επικονίαση. Ταυτόχρονα, πολυάριθμες απειλές διατρέχουν πάνω τους, όπως η καταστροφή του οικοτόπου τους, η κλιματική αλλαγή, τα ακάρεα και τα παράσιτα, οι ασθένειες και τα φυτοφάρμακα. Αυτή τη στιγμή υπάρχει μεγάλος αριθμός φυτοφαρμάκων στην αγορά και πολλά από αυτά δεν είναι καλά γνωστά για τις συνέπειες που μπορεί να έχουν στο περιβάλλον. Ωστόσο, τα νεονικοτινοειδή, ένα είδος εντομοκτόνου, έχουν προκαλέσει μεγάλη διαμάχη λόγω της πληθυσμιακής μείωσης των μελισσών, των βομβόρων και των μοναχικών μελισσών που έχουν προκαλέσει τα τελευταία χρόνια. Για αυτό το λόγο στο Green Ecologist θα μιλήσουμε τι είναι τα νεονικοτινοειδή και η επίδρασή τους στις μέλισσες.
Τι είναι τα νεονικοτινοειδή
ο νεονικοτινοειδή Είναι ένα σχετικά σύγχρονη οικογένεια εντομοκτόνων χρησιμοποιείται ευρέως για τη θεραπεία και την πρόληψη παρασίτων εντόμων στις καλλιέργειες. Εφαρμόζονται ενάντια σε ένα ευρύ φάσμα μασητικών, βαρετών και μυζητικών εντόμων όπως τα κολεόπτερα (σκαθάρια), τα λεπιδόπτερα (πεταλούδες, σκώροι και οι προνύμφες τους) και τα ετερόπτερα (κοιοί).
Αυτά τα εντομοκτόνα αναπτύχθηκαν και εισήχθησαν στην αγορά στη δεκαετία του '90 του περασμένου αιώνα ως ασφαλέστερη εναλλακτική λύση για το περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία. Προηγούμενα εντομοκτόνα όπως τα DDT (διχλωροδιφαινυλτριχλωροαιθάνια), τα οργανοχλωρίδια και τα οργανοφωσφορικά άλατα απαγορεύτηκαν λόγω της αυξημένης αντοχής των εντόμων, της υψηλής τοξικότητας στα σπονδυλωτά (σκοτώνουν τα ψάρια) και άλλους οργανισμούς και λόγω της πιθανής βιοσυσσώρευσης στους λιπώδεις ιστούς και της δηλητηρίασης των αγροτών.
Νεονικοτινοειδή εντομοκτόνα προέρχεται από τη φυσική τοξίνη νικοτίνη και ταξινομούνται ανάλογα με τη μοριακή τους δομή. Τα διαφορετικά νεονικοτινοειδή που είναι γνωστά με τις εμπορικές τους ονομασίες είναι:
- Imidacloprid (το πρώτο νεονικοτινοειδές που κυκλοφόρησε στο εμπόριο).
- Θειαμεθοξάμη.
- Κλοθιανιδίνη.
- Dinotefuran.
- Nitenpyram.
- Acetamiprid.
- Thiacloprid.
Χαρακτηριστικά των νεονικοτινοειδών
Στη συνέχεια θα μιλήσουμε για το χαρακτηριστικά των νεονικοτινοειδών:
- Είναι συστημικές: Αυτό σημαίνει ότι το φυτό τα ενσωματώνει στο χυμό και καθώς αναπτύσσεται τα κατανέμει σε όλο το σώμα (βλαστοί, φύλλα, γύρη, άνθη). Εφαρμόζονται με ψεκασμό στα φύλλα, με τη μορφή κόκκων που θάβονται στο έδαφος ή επικαλύπτοντας τους σπόρους των φυτών.
- Υψηλή διαλυτότητα στο νερό: Χάρη σε αυτή τη χημική ιδιότητα, το φυτό μπορεί να τα ενσωματώσει στο σώμα του την ίδια στιγμή που παίρνει στο νερό.
- Χαμηλή ικανότητα συγκράτησης εδάφους: Καθώς δεν συγκρατούνται στο έδαφος, ευνοείται η κινητικότητά τους μέσω του περιβάλλοντος. Αυτό, μαζί με την ικανότητα να διαλύεται στο νερό, επιτρέπει τη μετατόπισή του στα υδάτινα οικοσυστήματα μέσω των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων.
- Επίμονος στο περιβάλλον: Παρουσιάζουν υψηλή αντοχή στα εδάφη καθώς μπορούν να συσσωρευτούν για χρόνια. Στα υδάτινα συστήματα η επιμονή είναι μέτρια και μπορεί να διαρκέσει από αρκετά λεπτά έως εβδομάδες. Η επιμονή των νεονικοτινοειδών και στα δύο μέσα εξαρτάται από το φως, το pH, τη θερμοκρασία, τη χημική τους σύσταση και τη μικροβιακή δραστηριότητα του τόπου.
- Είναι νευροτοξικά: Μπλοκάρουν τη μετάδοση της νευρικής ώθησης προκαλώντας το θάνατο του ζώου.
Επιδράσεις των νεονικοτινοειδών στις μέλισσες
Αν και τα νεονικοτινοειδή σχεδιάστηκαν ως συγκεκριμένα εντομοκτόνα για να σκοτώσουν το παράσιτα εντόμων σε γεωργικά συστήματα, αρκετές μελέτες έχουν αποδείξει ότι μπορούν να επηρεάσουν άλλους οργανισμούς για τους οποίους δεν έχουν σχεδιαστεί. Η διαμάχη για τα νεονικοτινοειδή ξεκίνησε στη Γαλλία το 1994, μετά την εισαγωγή του imidacloprid στη γεωργία, όταν ορισμένοι μελισσοκόμοι παρατήρησαν ότι Οι πληθυσμοί των μελισσών στις κυψέλες τους μειώνονταν.
Οι επιδράσεις των νεονικοτινοειδών στις μέλισσες περιλαμβάνουν μεταβολή της όσφρησης, της μνήμης και της κίνησης και την αναστολή της σίτισης. Τα αποτελέσματα των νεονικοτινοειδών αργούν να εμφανιστούν, και επιπλέον, αρχικά παρατηρείται ότι οι κυψέλες αυξάνουν την παραγωγή μελιού. Αυτό οφείλεται στην έλλειψη τροφίμων και στον θάνατο των εργαζομένων. Καθώς οι εργάτριες δεν τρέφονται με αυτό, το μέλι συσσωρεύεται στις κυψέλες όπου χρησιμεύει ως τροφή για τις υπόλοιπες μέλισσες και τη βασίλισσα. Για να αντισταθμίσει τις απώλειες των εργαζομένων, η κυψέλη παράγει νέα άτομα μέχρι να φτάσει σε ένα σημείο, το βασίλισσα πεθαίνει από περίσσεια νεονικοτινοειδών στο σώμα σας ως αποτέλεσμα χρόνιας μακροχρόνιας έκθεσης. Στη συνέχεια, ο ρυθμός παραγωγής των βασιλισσών μειώνεται κατά 85%, γεγονός που εμποδίζει το μέλλον των πληθυσμών. Επιπλέον, η έκθεση σε νεονικοτινοειδή αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα και τα καθιστά πιο ευαίσθητα σε παράσιτα και ασθένειες.
Χάρη στις απαιτήσεις των περιβαλλοντικών ομάδων και τις επιστημονικές μελέτες που έγιναν όλα αυτά τα χρόνια, στις αρχές του 2022 η Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει απαγορεύσει τη χρήση τριών νεονικοτινοειδών (ιμιδακλοπρίδη, κλοθειανιδίνη και θειαμεθοξάμη) σε όλες τις υπαίθριες καλλιέργειες φρούτων, αν και επιτρέπει τη χρήση της στο θερμοκήπιο. Αυτά θα μπορούσαν να είναι καλά νέα για τις μέλισσες και άλλους απειλούμενους επικονιαστές της γης, όπως οι πεταλούδες, οι σκώροι, οι μέλισσες και οι μύγες. Η εξαφάνισή τους στα οικοσυστήματα θέτει σε κίνδυνο οικολογικές λειτουργίες όπως η επικονίαση στα γεωργικά συστήματα. Ωστόσο, υπάρχουν και άλλοι οργανισμοί που απειλούνται από τα νεονικοτινοειδή και για τους οποίους δεν είναι πολλά γνωστά, τα υδρόβια μακροασπόνδυλα.
Στο παρακάτω άρθρο εξηγούμε τις αιτίες για τις οποίες οι μέλισσες κινδυνεύουν με εξαφάνιση.
Επιδράσεις των νεονικοτινοειδών σε υδάτινα οικοσυστήματα
Δεδομένου του υψηλή διαλυτότητα στο νερό και η χαμηλή ικανότητα συγκράτησης στο έδαφος, έχουν βρεθεί συγκεντρώσεις διαφόρων νεονικοτινοειδών σε λίμνες, ποτάμια, υγροτόπους, υπόγεια ύδατα και ακόμη και στη θάλασσα. Η παρουσία νεονικοτινοειδών στο νερό θέτει σε κίνδυνο τις υδρόβιες κοινότητες, καθώς οργανισμοί όπως τα μακροασπόνδυλα μπορεί να είναι πολύ ευαίσθητοι σε αυτές τις χημικές ουσίες.
ο Τα υδρόβια μακροασπόνδυλα είναι βασικοί βιοδείκτες να μελετήσει την ποιότητα του νερού και επίσης να αντιπροσωπεύει ένα σημαντικό συστατικό της βιοποικιλότητας στα περισσότερα οικοσυστήματα γλυκού νερού. Λειτουργούν ως αρπακτικά άλλων οργανισμών και φυτών ή ως πηγή τροφής για τα αρπακτικά τους όπως άλλα ασπόνδυλα, ψάρια, πτηνά και θηλαστικά. Μερικά από τα πιο ευαίσθητα μακροασπόνδυλα είναι τα έντομα (εφημερόπτερα, δρυοκολάπτης) και μερικά καρκινοειδή. ο μείωση των μακροασπόνδυλων λόγω μόλυνσης από νεονικοτινοειδή μπορεί να τροποποιήσει τις τροφικές αλυσίδες. Για παράδειγμα, στην Ολλανδία, μειώσεις πληθυσμού ανιχνεύθηκαν σε ορισμένα πτηνά που σχετίζονται με την εξαφάνιση υδρόβιων μακροασπόνδυλων λόγω της χρήσης του imidacloprid στη γεωργία.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Οδηγία Πλαίσιο για τα Νερά (2000)[1] όλα τα κράτη μέλη πρέπει εξασφαλίζουν την καλή ποιότητα των οικοσυστημάτων τους υδάτινος. Υπάρχουν ανώτατα επιτρεπόμενα όρια για αυτές τις ενώσεις σε υδάτινα σώματα, αλλά σε πολλές περιπτώσεις βασίζονται στην περιορισμένη επιστημονική γνώση που υπάρχει.
Πρόσφατα, μια ισπανική μελέτη[2] έχει δοκιμάσει τις επιδράσεις του imidacloprid και ενός μείγματος πέντε νεονικοτινοειδών (imidacloprid, acetamiprid, clothianidin, thiamethoxam και thiacloprid) σε μεσογειακές υδρόβιες κοινότητες μακροασπόνδυλων. Αυτά τα νεονικοτινοειδή έχουν προταθεί να συμπεριληφθούν στη λίστα παρατήρησης των ουσιών που πρέπει να μελετηθούν στο νερό και η οποία περιλαμβάνεται στην οδηγία πλαίσιο για τα ύδατα.
Τα αποτελέσματα που προέκυψαν δείχνουν ότι το είδη που επηρεάστηκαν περισσότερο ήταν οι προνύμφες διαφόρων εντόμων, ένα εφημερικό (Cloeon dipterum) και μια υποοικογένεια κουνουπιών (Chironomini), και μια τάξη κωπηπόποδων (Cyclopoida), μικρά καρκινοειδή που αποτελούν μέρος του ζωοπλαγκτού. Αυτοί οι οργανισμοί έχουν δείξει μεγαλύτερη ευαισθησία στα νεονικοτινοειδή από ό,τι σε άλλες μελέτες που έγιναν σε περιοχές της βόρειας Ευρώπης και σε άλλες τροπικές περιοχές. Με αυτόν τον τρόπο, μπορεί να φανεί πώς η παρουσία αυτών των τοξινών προϋποθέτει πρόσθετο στρες για τους οργανισμούς εκτός από τις ήδη σκληρές κλιματολογικές συνθήκες που χαρακτηρίζουν την περιοχή της Μεσογείου που πρέπει να αντιμετωπίσουν (υψηλές θερμοκρασίες και έλλειψη βροχής).
Επιπλέον, αυτή η μελέτη προτείνει ανώτατα όρια για αυτά τα εντομοκτόνα στο νερό ώστε να μην αποτελούν κίνδυνο για τους οργανισμούς που βρίσκονται στα υδάτινα οικοσυστήματα μας. Αυτά τα όρια θα είναι 0,1 μικρογραμμάρια ανά λίτρο (ένα μικρογραμμάριο ισούται με 0,001 mg) και χαμηλότερα, ανάλογα με τη διάρκεια της έκθεσης, πολύ χαμηλότερο εύρος από αυτό που επιτρέπεται επί του παρόντος από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το οποίο είναι 0,2 μικρογραμμάρια ανά λίτρο. Τέλος, έδειξαν ότι η αθροιστική δράση των νεονικοτινοειδών λειτουργεί βραχυπρόθεσμα, αυτό σημαίνει ότι οι επιδράσεις που έχει κάθε νεονικοτινοειδές ξεχωριστά στους οργανισμούς αθροίζονται όταν εμφανίζονται μαζί σε υδάτινα σώματα. Από την άλλη, αυτή η αθροιστική επίδραση έχει παρατηρηθεί μόνο σε σύντομες χρονικές περιόδους, καθώς εξαρτάται από το χρόνο που χρειάζεται για κάθε εντομοκτόνο για να αποικοδομηθεί στο περιβάλλον.
Τέλος, πρέπει να σημειωθεί ότι υπάρχουν ακόμη πολλά να γνωρίζουμε για το επιδράσεις των νεονικοτινοειδών Τόσο στους χερσαίους όσο και στους υδρόβιους οργανισμούς, πώς επηρεάζουν οι περιβαλλοντικοί παράγοντες την επίδραση που μπορούν να έχουν, ούτε τι μπορεί να συμβεί όταν αναμειγνύονται με άλλα εντομοκτόνα, ζιζανιοκτόνα, μυκητοκτόνα ή άλλα χημικά προϊόντα που μπορεί να βρεθούν στο περιβάλλον. Ως εκ τούτου, είναι απαραίτητο να διερευνηθεί και να σταματήσει η ανεξέλεγκτη χρήση αυτών των χημικών ουσιών.
Αν θέλετε να διαβάσετε περισσότερα άρθρα παρόμοια με Τι είναι τα νεονικοτινοειδή και η επίδρασή τους στις μέλισσες, σας συνιστούμε να εισέλθετε στην κατηγορία Οικοσυστήματα.
βιβλιογραφικές αναφορές- https://eur-lex.europa.eu/legal-content/ES/TXT/?uri=LEGISSUM%3Al28002b
- Rico, A., Arenas-Sánchez, A., Pasqualini J., García-Astillero, A., Cherta, L., Nozal, L., Vighi, M. 2022. Effects of imidacloprid and a neonicotinoid mix on aquatic asponebrate communities υπό μεσογειακές συνθήκες. Υδάτινη Τοξικολογία. 204. 130-143.
