Όπως όλα τα έμβια όντα, τα φυτά αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και με το περιβάλλον που τα περιβάλλει. Αντιλαμβάνονται αλλαγές στη θερμοκρασία, το φως και την υγρασία, καθώς και την παρουσία άλλων ζωντανών όντων. Τι γίνεται όμως με τον πόνο; Υποφέρουν όταν τα φυτοφάγα ζώα τρέφονται με τα μαδημένα φύλλα και τους καρπούς τους; Αντιλαμβάνεστε το σκίσιμο που κάνουν οι άνθρωποι τραβώντας τους από το έδαφος στις ρίζες τους ή κόβοντας τους κορμούς και τα κλαδιά τους; Αισθάνονται τα φυτά σαν πυρκαγιές ή καταιγίδες στις οποίες ο άνεμος, η βροχή και ακόμη και οι κεραυνοί επιτίθενται στους οργανισμούς τους;
Η απάντηση είναι ναι, τα φυτά είναι ικανά να ανιχνεύουν τις διαφορετικές αλλαγές και ζημιές που προκαλούνται τόσο από άλλα έμβια όντα όσο και από περιβαλλοντικούς παράγοντες. Σε αυτό το ενδιαφέρον άρθρο του Green Ecologist δίνουμε πιο λεπτομερείς απαντήσεις στο μεγάλο ερώτημα που κρύβει η φύση ανάμεσα στον κόσμο των φυτών: Αισθάνονται τα φυτά πόνο;
Είναι τα φυτά ζωντανά όντα;
Χωρίς αμφιβολία, τα φυτά είναι ζωντανά όντα. Εκτελούν το ζωτικές λειτουργίες της διατροφής και της αναπνοής, αν και με διαφορετικό τρόπο από αυτό που έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε στα ζώα.
Τα φυτά παίρνουν διαφορετικές χημικές ενώσεις από το έδαφος, το νερό και την ατμόσφαιρα, τις οποίες το σώμα τους είναι υπεύθυνο για τη διάσπαση σε μικρά μόρια για καλύτερη χρήση ή/και σύνθεση νέων ενώσεων που θα χρησιμεύσουν ως πρώτες ύλες για να τραφούν (μέσω της διαδικασίας της φωτοσύνθεσης) και να αναπνεύσουν ( δέσμευση διοξειδίου του άνθρακα και στη συνέχεια απελευθέρωση οξυγόνου στην ατμόσφαιρα).
Επιπλέον, τα φυτά, ως ζωντανά όντα που είναι, είναι σε θέση να αντιληφθούν την παρουσία ενός άλλου ζωντανού όντος που είναι κοντά τους, αλληλεπιδρώντας άμεσα ή έμμεσα με το σώμα σας (μέσω φυσικής επαφής ή μέσω χημικής αλληλεπίδρασης).
Έχουν τα φυτά νευρικό σύστημα;
Ωστόσο, σε αντίθεση με τα ζώα, η αντίληψη των φυτών δεν βασίζεται σε ένα νευρικό σύστημα, αλλά σε έναν ολόκληρο κόσμο χημικές αλληλεπιδράσεις.
Τα φυτά δεν έχουν κανένα είδος νευρικής σύνδεσης στην οποία εμπλέκονται νευρώνες, νεύρα, αισθήσεις ακοής, όσφρησης, όρασης, γεύσης ή αφής, ούτε οποιοδήποτε όργανο όπως ο εγκέφαλος που είναι υπεύθυνο για τη λήψη, την επεξεργασία και τη μετάδοση των αντιλήψεων που λαμβάνει από το εξωτερικό.
Είναι μόνο και αποκλειστικά χημικές αλληλεπιδράσεις που ενημερώνουν το φυτό για το τι συμβαίνει γύρω του και, από εκείνη τη στιγμή, πυροδοτεί διαφορετικές αποκρίσεις που περιλαμβάνουν την παρουσία χημικών ενώσεων και φυτικών ορμονών.
Μεταξύ των καταστάσεων που προκαλούν πόνο στα φυτά, η φυτοφαγία, η παρουσία χωροκατακτητικών φυτών που προκαλούν μια κατάσταση ανταγωνισμού μεταξύ τους για επιβίωση στον ίδιο βιότοπο, καθώς και πολυάριθμες καταστάσεις άγχους λόγω αλλοιώσεων περιβαλλοντικών παραγόντων, όπως το υδρικό και το θρεπτικό έλλειμμα, αλατότητα ή προβλήματα στην αφομοίωση του διοξειδίου του άνθρακα (απαραίτητα για τη σωστή λειτουργία της φωτοσύνθεσης).
Στην επόμενη ενότητα θα εξηγήσουμε με περισσότερες λεπτομέρειες πώς πραγματοποιούνται αυτές οι χημικές αποκρίσεις που επιτρέπουν στα φυτά ανταποκρίνονται σε καταστάσεις που τους προκαλούν πόνο.
Αισθάνονται τα φυτά πόνο;
Μια επιστημονική μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2022 διευκρίνισε πιθανές αμφιβολίες για το αν τα φυτά αισθάνονται πόνο και τον εξαπλώνουν. Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Science, διεξήχθη από μια ομάδα Αμερικανών επιστημόνων που αποτελούνταν από βιοχημικούς, μικροβιολόγους και βοτανολόγους. Επικεντρώθηκαν στην ανάλυση του διαφορετικού βιοχημικές αντιδράσεις ότι το φυτό Arabidopsis thaliana εκπέμπεται ως απόκριση σε μια σειρά ερεθισμάτων, όπως το φυτοφάγο ή η παρουσία χωροκατακτητικών φυτών.
Τα αποτελέσματα έδειξαν πώς τα φυτά επικοινωνούν μεταξύ τους, προειδοποίηση για την παρουσία «κάτι κακού». Αυτή η επικοινωνία παράγεται από την απελευθέρωση ιόντων ασβεστίου, τα οποία λειτουργούν ως σήματα μεγάλων αποστάσεων. Με αυτόν τον τρόπο, επαληθεύτηκε πώς τα φυτά ανταποκρίνονται στην επίθεση με χημικές άμυνες που τους επιτρέπουν να αποτρέψουν τον εισβολέα και, ταυτόχρονα, να επιδιορθώσουν τον ιστό που έχει καταστραφεί στο σώμα τους.
Αλλά, πώς ανιχνεύουν τα φυτά που υφίστανται επίθεση από άλλο ζωντανό ον αν δεν έχουν την αίσθηση της αφής και τα ευαίσθητα νεύρα; Η απάντηση βρίσκεται και πάλι στη χημική αντίληψη και απόκριση. Τα φυτά έχουν υποδοχείς «πόνου» χημικής φύσης, έτσι ώστε μετά την ανίχνευση της επίθεσης σε μια συγκεκριμένη περιοχή, χάρη στους υποδοχείς του, το φυτό είναι ικανό να απελευθερώσει μια ολόκληρη σειρά χημικών άμυνες για να προστατευτεί από μια επόμενη επίθεση.
Α) Ναι, τα φυτά δεν αισθάνονται πόνο τα ίδια, αφού αυτό απαιτεί νευρικό σύστημα, αλλά αντιλαμβάνονται κάθε είδους ζημιά και τα μεταδίδουν σε άλλα μέρη του οργανισμού τους για να τα προστατεύσουν από άλλη πιθανή επίθεση και εκτοξεύουν το χημικό σήμα που λαμβάνουν άλλα φυτά.
Εδώ παρακάτω μπορείτε να δείτε ένα βίντεο από το κανάλι μας στο YouTube σχετικά με αυτό το θέμα.
Αν θέλετε να διαβάσετε περισσότερα άρθρα παρόμοια με Αισθάνονται τα φυτά πόνο;Σας συνιστούμε να εισέλθετε στην κατηγορία Περιέργεια της φύσης.
Βιβλιογραφία- Benavides-Mendoza, A. (2002) Οικοφυσιολογία και βιοχημεία του στρες στα φυτά. Αγροτικό Αυτόνομο Πανεπιστήμιο Antonio Narro Buenavista, Μεξικό. σελ: 6, 73-77.
- Camarena Gutiérrez, G. (2009) Σήματα στην αλληλεπίδραση φυτού-εντόμου. Σειρά περιοδικών Chapingo Forest and Environmental Sciences, Μεξικό. Τόμος: 15 (1), 81-85.
- Sepúlveda, G., Porta, H. & Rocha, M. (2003) Η συμμετοχή των δευτερογενών μεταβολιτών στην άμυνα των φυτών. Mexican Journal of Phytopathology. Τόμος: 21 (3), 355-359.
- Valentini, G. (17.09.2018) Τα φυτά αισθάνονται πόνο και τον μοιράζονται, δείχνει μια μελέτη. Συλλογικά Πολιτιστικά Νέα. Ανακτήθηκε από https://news.culturacolectiva.com
